Najwyższa krzywa wieża w Polsce jest w Świeciu

Notatki z podróży - ciekawostki historyczne

Krzyżacki Zamek Wodny w Świeciu (woj. kujawsko-pomorskie) stoi w dolinie Wisły w oddaleniu zarówno od dzisiejszego miasta jak i średniowwiecznego Świecia. Od południa otocza go Wisła, a od północy Wda.

Obecnie koryto Wisły jest już nieco oddalone. Warownia w Świeciu uważana była w tamtych czasach za kluczową w systemie obronnym południowej granicy krzyżackiego Pomorza Gdańskiego, a komturstwo świeckie należało do najbardziej wpływowych w całym Państwie Zakonnym.  Zamek w Świeciu był jedynym zamkiem wodnym w Państwie Zakonnym.

Zamek Krzyżacki w Świeciu

Fachowe opisy i historię zamku bez trudu można znaleźć w internecie. Nas zaintersowała przede wszystkim zamkowa wieża. Jest najwyższą w Polsce krzywą wieżą i to udostępnioną do zwiedzania. Przeprowadzone w 2008 r. pomiary wykazały, że wieża odchylona jest od pionu w kierunku zachodnim o 106 cm, a w 2017 r. "tylko" o 84 cm, przy wysokości wynoszącej 34,73 m. Grunt pod zamkiem nie jest stabilny więc odchylenie wieży w Świeciu z pewnością się zmieni.

Wieża zamku w Świeciu i rzeka Wda.

Wieża miała charakter typowo obronny. W 1461 roku  po sześciu miesiącach bezskutecznych prób zdobycia zamku Polakom udało się wykonać podkop pod murami i zająć warownię. W rękach krzyżackich pozostawała jednak wieża główna, z której Krzysztof Skopp prowadził obronę aż do 16 października. Po 11-miesięcznym oblężeniu wygłodzona i trapiona chorobami załoga skapitulowała, a twierdza została obsadzona przez Torunian.

Krzywa wieża zamku w Świeciu

W I poł. XX wieku zamkową wieżę  wykorzystywano do systemu wczesnego ostrzegania powodziowego. Na umieszczonym na wieży maszcie zawieszano wiklinowe kosze. Im więcej było koszy, tym bliżej miasta znajdowała się wielka woda.

Zamek krzyżacki w Świeciu

Oczywiście w Polsce są jeszcze inne krzywe wieże. Wieża w Ząbkowicach Śląskich jest jednak ciut mniejsza (34 m) - za to o wiele bardziej krzywa - odchylenie od pionu 2,14 m. Wikipedia podaje, że jest największą polską krzywą wieżą. Nie będziemy się o to spierać - to nie nasz spór.

Za to bezspornie najbardziej znaną krzywą wieżą jest Krzywa Wieża w Toruniu. Na jej popularność z pewnością ma wpływ położenie w obrębie pięknej zabytkowej toruńskiej starówki. Toruńska wieża ma 15 m wysokości, a jej odchylenie od pionu wymosi 146 cm.

Wojciech Gatz

Fot. Elżbieta Fazel.

Źródła: Wikipedia, strona internetowa UM w Swieciu, zamki.res.pl, zamkipolskie.com