Historia Lekka, Łatwa i Przyjemna: Chrystkowo Mennonicka Chata

Chrystkowo, to wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w gminie Świecie. Wieś powstała w XVII w. w ramach menonickiej kolonizacji Doliny Dolnej Wisły.
Mennonicka chata we wsi Chrystkowo

Zabytkowy budynek mennonicki (olęderski) w Chrystkowie w woj. kujawsko-pomorskim.

Mennonici zwani też Olędrami przybyli tu w 17 wieku i zasiedlali zarówno Żuławy Wiślane jak i tereny wzdłuż dolnego biegu Wisły. Chata pomennonicka w Chrystkowie jest właśnie pozostałością kolonizacji olęderskiej. Mennonici (Olędrzy), to ludność wyznania chrześcijańskiego zaliczanego do protestantyzmu. Wywodzą się z Holandii i są zaliczani do pacyfistycznego anabaptyzmu. Nazwa ruchu pochodzi od założyciela – Menno Simmonsa (1496–1561) z Fryzji.

English Summary
The Mennonites are members of certain Christian groups belonging to the church communities of Anabaptist. The Mennonites began to settle in what is now Poland (part of which was known as Prussia) in the mid-1500s. The group persecuted in Habsburg Netherlands found solace by the Vistula River and lived there until 1945. From the hopeful moment of their arrival in the 16th century until the sad time of departure at the end of WWII, they were an important part of the extremely difficult history of Poland which was once home to the biggest Mennonite population in the world.

Dawni Mennonici - Chrystkowo

W urokliwym dorzeczu Dolnej Wisły, we wsi Chrystkowo czas się zatrzymał. Znajduje się tu bardzo dobrze utrzymana, oryginalna drewniana chata osadników „olęderskich” z roku 1770. To dwukondygnacyjny budynek z podcieniem frontowym.
Mennonicka chata w Chrystkowie - Menonites farmhouse

Zdjęcie w pełnej rozdzielczości na 500px.com. Image in full resolution on 500px.com Click here Menonite Farm

Na dole znajduje się spiżarnia, kuchnia, pokój sypialny i gościnny, salka wykładowa i jadalnia. W górnej części mieści się wędzarnia i komin. Poddasze na co dzień wykorzystywane było do celów gospodarczych, w przypadku powodzi przenosiło się tam życie mieszkańców domostwa.
Chata mennonicka w Chrystkowie - jadalnia na parterze

W 1992 r. chata wpisana została do centralnego rejestru zabytków. W 1996 roku Dyrekcja Zespołu Parków Krajobrazowych Chełmińskiego i Nadwiślańskiego wykupiła obiekt, co pozwoliło na rozpoczęcie prac konserwatorsko-remontowych np. zmianę całej strzechy oraz odtworzenie witrażowych okien. Obecnie mieści się tu Ośrodek Dydaktyczno-Muzealny Parku Krajobrazowego Doliny Dolnej Wisły.
Chrystkowo - wnętrze chaty olęderskiej

Wewnątrz chaty znajduje się niewielka kolekcja eksponatów związana z życiem mieszkańców Chrystkowa i okolicznych wsi. Drewniana chata w Chrystkowie była centrum dużego gospodarstwa, na terenie którego znajdowało się kiedyś wiele innych budynków gospodarczych takich jak: stodoła, obora, chlewnia, owczarnia i inne. Obiekt stanowi przykład formy architektonicznej doskonale przystosowanej do żywiołu powodzi. W istniejącym do dziś budynku inwentarskim, znajdującym się naprzeciw chaty, zobaczyć można system równi pochyłych umożliwiających kiedyś przeprowadzanie zwierząt na poddasze podczas powodzi.

Chrystkowo, mennonicki budynek gospodarczy

Zwiedzając ten piękny zabytek można wysłuchać ciekawych opowieści (nie tylko o samym budynku) Pana Czesława Kwiatkowskiego, ostatniego urodzonego w tej zabytkowej chacie. My przynajmniej mieliśmy to szczęście - za co Panu Czesławowi dziękujemy.

Niestety, podczas kolejnej wizyty w Chrystkowie dowiedzieliśmy się, że Pan Czesław Piątkowski zmarł w styczniu 2020 roku. Odszedł ostatni urodzony w tym domu. R.I.P.
Chrystkowo, Pan Czesław Kwiatkowski